BÀI HÁT CHÍNH THỨC XƯA NHẤT CỦA TRƯỜNG PETRUS TRƯƠNG VĨNH KÝ ĐƯỢC GIỚI THIỆU TRONG BUỔI HỘI THẢO

CAM VŨ

(nguồn: Kỷ Yếu Triển Lãm Và Hội Thảo Petrus Trương Vĩnh Ký)

Trong quá trình tìm kiếm tài liệu cho cuộc hội thảo và triển lãm về Trương Vĩnh Ký, ban tổ chức đã nhận được một tác phẩm rất độc đáo: bài hát chính thức của Lycée Pétrus Trương Vĩnh Ký, nhạc của Lưu Hữu Phước, lời của ông Le Jeannic, Hiệu Trưởng người Pháp của Lycée Pétrus Trương Vĩnh Ký từ năm 1938 đến 1944.

Chúng ta được biết nhạc sĩ Lưu Hữu Phước là người Nam, đã theo học xong bậc Trung Học tại Lycée Trương Vĩnh Ký năm 1940, sau đó đi học Y khoa tại đại học Hà Nội. Thời gian ở Hà Nội ông đã sáng tác rất nhiều nhạc phẩm kêu gọi lòng yêu nước của người Việt Nam như Hội Nghị Diên Hồng, Ải Chi Lăng, Bạch Đằng Giang, Kinh Cầu Nguyện, Hát Giang Trường Hận (Hồn Tử Sĩ)… và đặc biệt bài Sinh Viên Hành Khúc (Marche des Étudiants) sau đổi tên thành Thanh Niên Hành Khúc, rồi Quốc Dân Hành Khúc và thành bài Quốc Ca của Chính quyền Quốc gia Việt Nam, cho tới năm 1975. Riêng bài Chant du Lycée Pétrus Trương Vĩnh Ký thì có thể đoán nhạc sĩ viết trong thời gian 1939 hoặc 1940 là hai năm cuối ông học tại trường Pétrus Ký dưới quyền ông hiệu trưởng Le Jeannic là người viết lời.

Bài hát này được chuyên viên thư viện Phạm Lệ Hương trích từ Luận án Cao học ngành Sử (Maitrise d’histoire) nhan đề “Petrus J.B. Trương Vĩnh Ký (1837-1893) : un lettré cochinchinois entre deux cultures” Université de Paris Diderot, 1995 của Anne Madelin, có nguồn gốc từ kho tư liệu của ông Charles Trương Vĩnh Tống, hậu duệ của cụ Trương Vĩnh Ký.

Ban tổ chức nghĩ rằng bài hát này cần được trình bày trong chương trình hội thảo như một tài liệu lịch sử của ngôi trường mang tên nhà bác học, và đã may mắn mời được nhạc sĩ Nghiêm Phú Phát, một người đầy đủ khả năng về âm nhạc và tiếng Pháp để chỉ trong một thời gian ngắn tập dượt, có thể trình bày bài hát chính thức của trường Pétrus Ký trong buổi hội thảo về Trương Vĩnh Ký.

Nhạc sĩ Nghiêm Phú Phát là một cựu học sinh Petrus Ký. Trước cử tọa ông cho biết người anh ruột của mình, nguyên Giám đốc trường Quốc Gia Âm Nhạc tại Sài Gòn trước 1975 Nghiêm Phú Phi cũng là một cựu học sinh trường này, và hai người em của ông cũng thế.

Nhạc sĩ đã cung kính cúi chào và nói lời thăm hỏi giáo sư Lê Xuân Khoa, vị thầy đã dạy ông tại trung học Trương Vĩnh Ký hồi cuối thập niên 1950, đang có mặt tại phòng hội thảo.

Đối với hầu hết các cựu học sinh trường Petrus Ký hiện diện trong buổi hội thảo thì bài hát này khá xa lạ, lý do dễ hiểu vì nó đã quá xưa, thời họ theo học tại trường với chương trình Việt thì nó không còn dùng như bài hát chính thức của trường nữa. Tuy nhiên khi nghe nhạc sĩ Nghiêm Phú Phát đàn hát bài này, tất cả đều cảm động pha chút bùi ngùi, vì một mảng quá khứ của ngôi trường thân yêu như từ xa xưa đang dội vào tâm hồn họ, gợi lên biết bao hình ảnh trang nghiêm và thân mật của ngôi trường mà họ hãnh diện được theo học từ thời còn rất trẻ…

Cam Vũ

Nhạc sĩ Nghiêm Phú Phát đang đàn hát bài Chant du Lycée Pétrus TrươngVĩnh Ký