Petrus Ký với nền văn học Việt nam hiện đại

Hoàng Nhân

Văn học hiện đại Việt Nam khởi đầu từ Sài Gòn – Nam Bộ

Văn Số 86, Tháng 12, 1998

“… Văn học hiện đại Việt Nam khởi đầu từ Sài Gòn – Nam Bộ là dựa trên cơ sở bản lĩnh của người dân Việt yêu tổ quốc và tiếng mẹ đẻ của mình. Phần lớn những người được đào tạo ở Pháp về vẫn trân trọng văn hóa dân tộc, vận dụng các thể chế dân chủ và tinh thần văn hóa Pháp… để chống thực dân Pháp dưới nhiều hình thức từ cải cách đến cách mạng xã hội như Gilbert Chiếu, Nguyễn An Ninh; Trương Vĩnh Ký in thơ Bùi Hữu Nghĩa trong Miscellanées tháng 2-1889; Huỳnh Tịnh Của in “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” của Cụ Nguyễn Đình Chiểu trong sách Gia Lễ.

… Dịch thuật, biên khảo văn học xuất hiện đầu tiên ở Sài Gòn với học giả Trương Vĩnh Ký. Ông đã sưu tầm, phiên âm truyện Nôm và các tác phẩm cổ điển Việt Nam ra Quốc ngữ từ năm 1878. Ông viết nhiều diễn ca, thơ văn, nhất là tập bút ký Chuyến đi Bắc Kỳ năm Aát Hợi (1876) viết bằng văn xuôi Quốc ngữ đầu tiên của thế kỷ XIX.

… Trên đây là một số hiện tượng tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại khởi đầu từ Sài Gòn – Nam Bộ. Sự khởi đầu đó đã dần dần lan rộng và phát triển rất phong phú ở hai miền Trung, Bắc đạt đến đỉnh cao trong toàn quốc từ những năm 30 của thế kỷ XX.”