SAN FRANCISCO CHƯƠNG TRÌNH SỨC KHỎE LÀ VÀNG

Trần Văn Nam

(Trích: Trần Văn Nam 80 năm cuộc đời)

San Francisco có gì lạ?

San Francisco là một thành phố nổi tiếng của Hoa Kỳ và của California với nhiều danh lam thắng cảnh, nơi thu hút 25 triệu du khách mỗi năm. San Francisco cũng là trung tâm thương mãi, tài chính và văn hóa của miền bắc California.

San Francisco nằm trong quận hạt San Francisco với diện tích (tính chung với Quận hạt) là 231.89 dặm vuông (600.59km2 với dân số hiện nay là 873.965, đứng hạng thứ 4 trong tiểu bang California và hạng 17 ở Hoa Kỳ. Năm 1990, khi tôi làm việc và sinh sống tại San Francisco thì dân số là 723.959 người. Lợi tức trung bình mỗi đầu người, hiện nay là $160.749/năm, đứng hạng nhứt nước Mỹ.

Từ năm 1990, San Francisco trở nên nổi tiếng vì là một trung tâm du lịch của thế giới, cũng là một trung tâm tài chánh. Nơi đây còn là trụ sở của những công ty và ngân hàng có tầm vóc thế giới như Wells Fargo, Salesforce, Uber, Dropbox, Twitter và General Electric company. Tôi may mắn được làm việc tại San Francisco. Năm 1988 khi tôi đến nơi đây thì nhằm lúc trời rất lạnh, nhưng khí hậu nơi đây rất lý tưởng. Thời tiết rất ôn hòa, nóng nhất cũng khoảng 80 độ Fvà lạnh nhất khoảng 30 độ F. Nhiệt độ trung bình (tháng 9) khoảng 62 độ F, ít khi xuống dưới 30 độ F hoặc lên cao hơn 90 độ F.

Ngoài lãnh vực thương mại, tài chánh, San Francisco có những đại học nổi tiếng như đại học y khoa UCSF, San Francisco State University… Có cầu Golden Gate rất nổi tiếng, đó là một biểu tượng của thành phố San Francisco, có Aquarium, có Alcatraz Island (nhà tù nổi tiếng), có con đường Lombardi rất nổi tiếng là ngoằn ngoèo… San Francisco cũng nổi tiếng vì có thêm thành phần những người gay, lesbian và homeless. Nhưng phải nói là một thành phố đẹp, thơ mộng và rất đáng sống nếu có một job tốt. Vì thế, nhiều người nói, nếu đi Hoa Kỳ mà chưa ghé San Francisco thì chưa được nói là đến Hoa Kỳ.

Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng

Tôi làm việc tại bệnh viện của Đại Học Y Khoa San Francisco số 400 đường Parnassus. Văn phòng của chúng tôi trực thuộc Department of Medicine với bác sĩ Mc Phee, là trưởng ban. Công tác chính của chúng tôi là phục vụ và tiếp xúc với đồng bào người Việt tại San Francisco, nhưng vì nơi đây đồng bào ở rải rác khó tập trung nên chúng tôi phải mở rộng chương trình đến thành phố San Jose.

San Jose ở phía Nam San Francisco, là một thành phố nổi tiếng với cộng đồng Việt Nam sinh sau đẻ muộn, nhưng nó đã trở thành một cộng đồng vững mạnh từ năm 1988. Các bác sĩ Việt Nam, sau khi vượt biên và sau khi được tái huấn luyện đã trở về mở phòng mạch tại San Jose, các dược sĩ và nha sĩ cũng thế. Lại có nhiều luật sư Việt Nam cũng hành nghề tại đây. Ngành địa ốc, nail được phát triển, rồi có đài phát thanh Việt ngữ, chương trình truyền hình Việt ngữ và quan trọng nhất có một hội Chợ Tết vào năm 1990 với số người tham dự trên 40.000 người, sau nầy có lúc lên đến 57.000 người. Báo chí Việt ngữ cũng bắt đầu ra hàng ngày như các tờ Việt Nam, Thời Báo…Tuần báo có báo Yêu và quan trọng nhứt có tuần báo Thằng Mõ.

Như vừa nói trên, San Francisco là một thành phố nổi tiếng của California với nhiều danh lam thắng cảnh và có một đại học y khoa nổi tiếng là Đại Học Y Khoa San Francisco (UCSF). San Francisco cũng có cộng đồng Việt Nam bắt đầu thành lập, có nhiều cơ sở thương mại, nhiều cơ quan giúp đỡ người Việt Nam như Trung Tâm Tị Nạn Đông Nam Á. Sau nầy đã có một cộng đồng Việt Nam với vị chủ tịch là dược sĩ Phạm Đỗ Hùng rất năng nổ và hăng say. Một sự kiện đáng chú ý là ngay đường Larkin có một billboard lớn quảng cáo bằng Việt ngữ (kích thước ngang 2-4 thước, dài 6-8 thước ở khu Tenderloin) với nội dung: Anh không muốn bạn anh bị ung thư, tại sao anh mời bạn anh hút thuốc? Đây là một billboard Việt ngữ đầu tiên tại Hoa Kỳ được dựng lên trong khu phố đông đúc người Việt.

Billboard nầy do Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng của Đại Học Y Khoa San Francisco dựng lên, do tài trợ của chánh phủ tiểu bang, mục đích nói lên tai hại của thuốc lá trong cộng đồng Việt Nam.

Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng là chương trình gì?

Mục đích ra sao?

Trong một cuộc nghiên cứu của trường Đại Học Y Khoa San Francisco vào năm 1987, người ta thấy trong cộng đồng Việt Nam có tới 56% nam giới hút thuốc lá. Cộng đồng Việt Nam là một cộng đồng phát triển nhanh, kể từ năm 1975 đến năm 1990 có tới 600.000 người Việt Nam tới Hoa Kỳ. Bác sĩ Everelt Koop, Tổng cục trưởng cục y tế công cộng từ năm 1984, đã nói lên tầm quan trọng của thuốc lá trong những nguyên nhân gây bệnh ung thư… Vì thế, Đại Học Y Khoa San Francisco, với bác sĩ McPhee và ông Chris Jenkin đã xin được tài trợ để thành lập Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng. Mục đích là ngăn ngừa việc hút thuốc lá trong cộng đồng Việt Nam.

Chương trình nầy lãnh đạo bởi bác sĩ McPhee, ông Chris Jenkin là giám đốc, tôi là phó giám đốc chương trình. Chương trình chúng tôi sẽ thiết lập đặc biệt cho người Việt Nam để giúp họ biết cái tai hại của thuốc lá, giúp họ cai thuốc lá. Ngoài ra còn có thêm một công tác khác là giúp đỡ về chế độ dinh dưỡng để phòng ngừa ung thư.

Chương trình gồm có những tài liệu viết bằng Việt ngữ về thuốc lá, các brochures, video… và xuất hiện trên truyền hình để thông tin về tai hại thuốc lá và khuyến khích những người ghiền mau mau bỏ hút thuốc.

Bài viết đầu tiên của tôi có tựa là Thuốc Lá Và Bệnh Tim được đăng trên tuần báo Yêu (ngày 4/8/1989) và đã được đồng bào đón nhận nồng nhiệt. Sau đó bài Thuốc Lá Và Bệnh Ung Thư Phổi được đăng trên tờ Việt Nam (ngày 26/8/1989) và các báo khác.

Một bước quan trọng nữa là các bài về đề tài thuốc lá và các bài khác được đăng trên tuần báo Thằng Mõ, đây là một tuần báo được đồng bào yêu thích nhất và gây một tiếng vang trong cộng đồng Việt Nam. Sau đó, một cuốn sách nhỏ dầy 32 trang với đề tài Làm Thế Nào Để Bỏ Hút đã được ra đời.

Đây là cuốn sách 32 trang, trình bày rất đẹp, lần đầu tiên xuất bản tại Hoa Kỳ với rất nhiều hình ảnh như một cuốn sách của Mỹ, được phát không tại các văn phòng bác sĩ, dược sĩ, nha sĩ… và tại Hội Chợ Tết. Vì đẹp, nên nhiều người lấy về giữ làm tài liệu, không vất đi như những báo quảng cáo khác. Đó cũng là một phương pháp tuyên truyền hữu hiệu để các bạn ghiền thuốc lá suy ngẫm và từ từ sẽ bỏ hút thuốc.

Kế đến là video cũng với đề tài Làm Thế Nào Để Bỏ Hút Thuốc. Đây là một video dài khoảng 20 phút, giống như các video y khoa của Mỹ với các diễn viên là người đã hút thuốc, cá nhân đã bỏ hút thuốc, những thanh niên, bác sĩ… nói lên tai hại của thuốc lá, những phương pháp bỏ hút, tập thể dục… rất hữu hiệu cho những người muốn cai thuốc lá. Video nầy đã được trình chiếu nhiều lần trên đài TV của anh Đỗ Vẫn Trọn, chương trình của anh Nguyễn Mạnh. Đây cũng là video về y khoa bằng Việt ngữ lần đầu tiên được thực hiện ở Hoa Kỳ. Video nầy do anh luật sư Nguyễn Mạnh và cô Đỗ Mùi thực hiện. Chúng tôi cũng đã được chương trình truyền hình của anh Mạnh phỏng vấn về Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng và về thuốc lá.

Chương trình của anh Đỗ Vẫn Trọn cũng có quảng cáo về các lớp cai thuốc lá, phỏng vấn về tai hại của thuốc lá.

Chúng tôi cũng đã mở lớp cai thuốc lá hoàn toàn miễn phí, lại có phần thưởng $50 cho những người tham dự. Sau nầy, chúng tôi còn cấp thuốc cai miễn phí cho những người tham dự.

Rồi đến Hội Chợ Tết tại Fairground, San Jose, một Hội chợ Tết quy mô, hoành tráng, thu hút được sự chú ý của đồng bào. Đồng bào Việt Nam không những ở San Jose và các vùng lân cận như Sacramento, Oakland, San Francisco…đều đổ về đây tham dự.

Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng đã đem tất cả tài liệu phát không cho cộng đồng và còn tặng thêm một cuốn lịch Phước Lộc Thọ rất đẹp nên được đồng bào hưởng ứng nồng nhiệt. Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng lúc đó lại phối hợp với Hội Y Sĩ Việt Nam Vùng Bắc California do bác sĩ Nguyễn Xuân Ngãi làm chủ tịch, đến Hội chợ Tết trong hai ngày với công tác đo huyếp áp, thử cholesterol, tiểu đường… và cố vấn sức khỏe cho đồng bào. Gian hàng nầy cũng được đồng bào đến đông nghẹt để được thử máu, đo tension và được cố vấn y tế, được tặng quà miễn phí. Mỗi năm đều có Chợ Tết và được mọi người hưởng ứng nồng nhiệt, nhiều đồng bào phải xếp hàng chờ để được thử máu.

Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng là chương trình y tế cộng đồng đầu tiên tại San Francisco và tại Hoa Kỳ đã giúp cho cộng đồng Việt Nam ý thức được tai hại của thuốc lá, và đã giúp một số người bỏ hút. Sau đó, chương trình đã phát triển mạnh về giáo dục y tế trong lãnh vực ung thư, như ung thư vú, ung thư cổ tử cung… và có lúc nhận được tài trợ $3 triệu mỗi năm để làm việc.

Tôi làm việc tại chương trình nầy được 2 năm, thì lại được sở Y tế của Quận Hạt Santa Clara mời sang Chương Trình Phòng Ngừa Rượu và Ma Túy từ tháng 10/1990.

Vì tôi hay xuất hiện trên truyền hình và báo chí, nên Sở Y Tế Quận Hạt Santa Clara (ở phía Nam San Francisco) đã chú ý đến tôi. Lúc đó, cộng đồng Việt Nam tại San Jose (thành phố này thuộc Quận Hạt Santa Clara) phát triển rất mạnh, nhưng cũng có một vài biểu hiện tiêu cực như số người Việt Nam bị DUI (uống rược lái xe) nhiều quá và vì có nhiều quán nhậu nên cũng có một vài đáng tiếc xảy ra, Sở Y Tế Quận Hạt Santa Clara muốn tìm một người Việt Nam để thiết lập chương trình Phòng Ngừa Ma Túy. Do sự giới thiệu của bác sĩ Nguyễn Văn Tạo, bà giám đốc chương trình đã gặp tôi và thuyết phục tôi về San Jose.

Tôi xuống làm việc ở San Jose, nhưng vẫn cộng tác mật thiết với Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng ở San Francisco.

Chương Trình Sức Khỏe Là Vàng đã gây một tiếng vang sâu rộng đến Nam California, đến tiểu bang Texas, và cả ở Việt Nam… nhờ sau nầy được điều khiển bởi một người Việt Nam là giáo sư Nguyễn Thanh Tùng, giáo sư thực thụ Đại Học Y Khoa San Francisco và có trong ban cố vấn của Tổng Thống Obama.