CÂU HÁT ĐƯA EM

Tiền Vĩnh Lạc

Ngoài Bắc gọi là hát ru: người mẹ hát để ru cho con ngủ. Trong Nam kêu là hát đưa em: hai chị em cùng nằm trên một chiếc võng, con chị đưa võng và hát dỗ cho em ngủ.

Sau đây là một vài câu hát đưa em thường nghe ở làng An Nhơn từ sáu, bảy mươi năm về trước:

      Chiều chiều vịt lội, cò bay
Ông voi bẻ mía chạy ngay vô rừng.

      Vô rừng bứt một sợi mây
Đem về thắt gióng cho nàng đi buôn.

      Đi buôn không lỗ thì lời
Đi ra cho thấy mặt trời, mặt trăng.

      Má ơi! Con vịt chết chìm
Con thò tay vớt nó, cá lìm kìm cắn con!

      Má ơi! Đừng đánh con đau
Để con bắt ốc, hái rau má nhờ.

      Má ơi! Đừng đánh con đau
Để con hát bội làm đào má coi.

      Con mèo mà trèo cây cau
Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà?
      Chú chuột đi chợ đường xa
Mua mắm, mua muối giỗ cha chú mèo!

      Con mèo, con mẽo, con meo
Ai dạy mầy trèo, mầy chẳng dạy tao?

      Má mong gả thiếp về vườn
Ăn bông bí luộc, dưa hường nấu canh.

      Ví dầu bầu bí nấu canh
Bỏ tiêu cho ngọt, bỏ hành cho thơm.

      Ba tiền một khứa cá buôi
Cũng mua cho đặng mà nuôi mẹ già.

      Chiều chiều lại nhớ chiều chiều
Trông về quê mẹ chín chiều ruột đau.

      Chiều chiều lại nhớ chiều chiều
Nhớ người đãy gấm khăn điều vắt vai.

Áo vá vai, vợ ai không biết
Áo vá quàn mới thiệt vợ anh.

      Trồng trầu thì phải khai mương
Làm trai hai vợ phải thương cho đồng.

      Trồng trầu thả lộn dây tiêu
Con theo hát bội, mẹ liều con hư.

      Chuột kêu chút chít trong hang
Anh đi cho khéo, đụng giường mẹ hay
      Mẹ hay mẹ hỏi: Đi đâu?
Nói: Đi hốt muối cho mèo ăn cơm! 

      Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắc lẻo gập ghình khó đi.
      Khó đi, mẹ dắt con đi
Con thi trường học, mẹ thi trường đời.

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc?
Dốc nào dốc bằng dốc Nam Vang?
Một tiếng anh than, hai hàng lụy nhỏ
Còn chút mẹ già, biết bỏ cho ai?

      Đố anh con rít mấy chưn?
Cầu Ô mấy nhịp? Chợ Dinh mấy người?

      Chợ Dinh bán áo con trai
Chợ trong bán chỉ, chợ ngoài bán kim.

      Gió đưa, gió đẩy, về rẫy ăn còng
Về sông ăn cá, về đồng ăn cua.
                      (về giồng ăn dưa).

      Một mình lo bảy, lo ba
Lo cau trổ muộn, lo già hết duyên.

      Còn duyên, kẻ đón người đưa
Hết duyên, đi sớm về trưa một mình.

      Ví dầu nhà dột, cột xiêu
Muốn đi cưới vợ, sợ nhiều miệng ăn!

      Gió đưa bụi chuối sau hè
Anh mê vợ bé, bỏ bè con thơ.

      Con thơ tay ẵm, tay bồng
Tay dắt mẹ chồng, đầu đội thúng bông.

      Con mèo, con chuột có lông
Ố́ng tre có mắt, nồi đồng có quai

Bậu nói với qua bậu không bẻ mận, hái đào
Chớ mận đâu mà bậu bọc, đào nào bậu cầm tay?

      Đến đây dầu đói giả no
Dầu khôn giả dại đặng dò ý em.

Cúc mọc dưới sông kêu bằng cúc thủy
Sài Gòn xa, chợ Mỹ cũng xa
      Anh viết thơ thăm hết nội nhà
Trước thăm phụ mẫu, sau là thăm em.

      Em tôi khát sữa bú tay
Ai cho bú thép ngàn ngày nhớ ơn.

      Tưởng giếng sâu nối sợi dây dài
Hay đâu giếng cạn, tiếc hoài sợi dây.

      Má ơi, đừng gả con xa
Chim kêu, vượn hú, biết nhà má đâu?

      Trắng da vì bởi phấn giồi
Đen da vì bởi em ngồi chợ trưa.

       Thôi thôi buông áo em ra
Để em đi bán, kẻo hoa em tàn.

      Hoa tàn vì bởi mẹ cha
Hoa búp không bán, để tàn ai mua.

Nói đẩy đưa cho vừa lòng bạn
Chớ sông giang hà chỗ cạn chỗ sâu.

      Thiếp than phận thiếp còn thơ
Lấy chồng xa xứ bơ vơ một mình.

      Em tôi buồn ngủ buồn nghê
Con tằm đỏ chín, con dê đỏ mùi.

      Em tôi buồn ngủ buồn nghê
Đợi mẹ đi về có bánh em ăn.

      Cu kêu ba tiếng cu kêu
Trông mau tới Tết dựng nêu ăn chè.