Thư của Thầy Dương Ngọc Sum “Cuộc đời của người trai thời loạn” gởi học trò Petrus Ký (Phần 5)

On Tue, Sat 14, 2024 at 7:13 PM

2/ CHẶNG HAI: NHẬP NGŨ,- (1962-1966) BỐN NĂM QUÂN NGŨ PHÁP ĐỊNH

 Cô la Thầy, thôi kể vắn tắt cho các em biết thôi, Ông làm như roman feuilleton vậy. Thôi thì Thầy cũng rút ngắn lại, Thầy Cô CŨNG NHƯ BAO NHIÊU NGƯỜI KHÁC ĐANG SỐNG YÊN ỔN, đang lo xây dựng tổ ấm, Cô lại có bầu, thì có lệnh TỔNG ĐỘNG VIÊN “XẾP BÚT NGHIÊN LÊN ĐƯỜNG TRANH ĐẤU”. Một Nhóm Thầy PETRUS KÝ CÒN TRONG HẠN TUỔI DO LÊNH TỔNG ĐỘNG VIÊN QUY ĐỊNH NHƯ: TK, ĐQK, NTN, NVĐ , DNS, NQO,…PHẢI BỎ LỚP TRÌNH DIỆN TRƯỜNG SĨ QUAN TRỪ BỊ THỦ ĐỨC ĐỂ THEO HỌC KHÓA 14, LẬP THÀNH MỘT NHÓM LIÊN HỆ VỚI NHAU: CÙNG NHẬP NGŨ, CÙNG RA CHIẾN TRƯỜNG PHỤC VỤ 4 NĂM, CÙNG GIẢI NGŨ TRỞ LẠI TRƯỜNG DẠY, CÙNG TÁI NGŨ, CÙNG ĐƯỢC BIỆT PHÁI, TRỞ VỀ DẠY LẠI, CÙNG ĐẦU HÀNG, CÙNG ĐI CẢI TẠO, CÙNG TRỐN TRẠI, CÙNG ĐƯỢC PHÓNG THÍCH, CÙNG VƯỢT BIÊN, NÓI TÓM LẠI LÀ BỊ ĐỊNH MỆNH RÀNG BUỘC LẠI VỚI NHAU. V,V,, MALGRÉ EUX, DÙ MUỐN HAY KHÔNG MUỐN. Riêng GS TK thì sau khi được thả, về Rạch Giá vượt biên, BỊ BỆNH GAN chết sớm, chôn vùi dập ở bãi nước ngập, sóng dồn dập, san bằng mả. Khi Thầy sang MỸ THEO DIỆN HO (HUMANITARIAN OPERATION), được tin anh em Văn NGHỆ SĨ BÊN NHÀ KÊU CỨU, Thầy quyên góp các Thầy Cô, cựu Học sinh PETRUS KÝ VÀ VĂN NGHỆ SĨ THÂN QUEN, được tiền bốc mộ về chôn ở NGHĨA TRANG GÒ DƯA, MỒ YÊN MẢ ĐẸP, CŨNG MỪNG CHO ANH EM NHÀ  GIÁO MÌNH.

Những kỷ niệm vui buồn với Tạ Ký – Dương Tử

 Còn Thầy ở Trường THỦ ĐỨC RA, đươc may mắn cho về phục vụ tại BỘ CHỈ HUY TIẾP VẬN III đóng tại THÀNH OMA, SAU THUYÊN CHUYỂN XUỐNG PHÒNG TUYỂN BINH, Ở BẾN CHƯƠNG DƯƠNG, MỖI NĂM ĐI TRƯNG BINH TẠI CÁC TỈNH MỘT LẦN ĐỂ KIỂM TRA, KHÁM SỨC KHỎE, XẾP HẠNG THANH NIÊN ĐỂ SẲN SÀNG PHỤC VỤ CHO TỔ QUỐC. PHÒNG TUYỂN BINH 3 SAU ĐÓ ĐƯỢC ĐỔI THÀNH SỞ ĐỘNG VIÊN 3 TRỰC THUỘC NHA ĐỘNG VIÊN/ BỘ QUỐC PHÒNG. 

CÔ có em bé, nhưng vẫn còn dạy ở MỸ THO phải mướn người đem từ MỸ THO về lo cho gia đình, còn Thầy thì cũng vừa “đi lính” vừa chạy về thăm chừng, sợ “nó” bắt con mình đi. Thiệt khổ hết sức!. 

 Trong giai đọan nầy, có một biến cố chính trị trọng đại xảy ra: đó là việc “ĐẢO CHÍNH LẬT ĐỔ TỔNG THỐNG NGÔ ĐÌNH DIỆM”. Là một Sĩ Quan cấp Trung đội trưởng, Thầy có bổn phận lái xe dẫn lính đi tuần tiểu các nẻo đường trong Đô thành, từ Cầu NHỊ THIÊN ĐƯỜNG, từ GÒ CÔNG, MỸ THO lên, cầu XA LỘ, CẦU BÌNH LỢI từ BIÊN HÒA xuống, mệt và buồn ngủ, để xe ủi vào cột đèn, cúp điện, súyt bị truy tố về tội “PHÁ HOẠI ĐẢO CHÍNH”. Đến kỳ hạn, được thăng cấp THIẾU ÚY, NHƯNG VẪN CÒN LÃNH SAI BIÊT VÌ LƯƠNG SĨ QUAN THẤP HƠN BÊN GIÁO SƯ.

  3/ CHẶNG BA: CHO GIẢI NGŨ VỀ DẠY HỌC (1966-1968) 

Tình hình có vẻ yên tĩnh, Bộ Quốc phòng ra lệnh: Ai muốn xin giải ngũ thì cho giải ngũ. Cả bọn lục tục trở về, Trường xếp giờ lại cho từng người. Thầy CÓ CHỨNG CHỈ ĐẠI HỌC VĂN KHOA NÊN ĐƯỢC NHẬP NGẠCH GIÁO SƯ ĐỆ NHẤT CẤP VÀ được xếp lên DẠY CÁC LỚP ĐỆ TỨ. Một mặt lo tiếp tục đi học ở ĐẠI HỌC VĂN KHOA, để hoàn tất CỬ NHÂN VĂN CHƯƠNG (LICENCE-ES-LETTRES), MỘT MẶT XIN ĐI DẠY THÊM TẠI CÁC TRƯỜNG ĐỒNG NAI GẦN PHÚ LÂM, trên đường TRẦN QUỐC TOẢN, TẠI TRƯỜNG ĐẮC LỘ CỦA CHA TƯỜNG Ở NGÃ TƯ BẢY HIỀN, TRƯỜNG HUỲNH THỊ NGÀ Ở ĐƯỜNG TRẦN KHÁNH GIƯ, HIỆU TRƯỞNG LÀ BÀ HUỲNH THỊ NGÀ, MỘT TRONG NHỮNG PHỤ NỮ HỌC RỘNG, LỊCH LÃM CÓ TIẾNG TRONG GIÁO GIỚI,  BÀ XÃ THẦY vẫn chưa được đổi về gần nhà và THẦY CÔ vẫn phải mượn người đến trông nom các cháu.    

Prof SUM is giving Geography lesson to students at Petrus Ky High School

 3/ CHẶNG BỐN : TÁI NGŨ SAU BIẾN CỐ MẬU THÂN (1968-1971)

Được giải ngũ, tưởng đâu được yên thân, lo đi dạy thêm kiếm tiền nuôi gia đình thì xảy ra BIẾN CỐ MẬU THÂN 1968. PHE CỘNG NỔI DẬY MONG CƯỚP CHÍNH QUYỀN, GÂY XÁO TRỘN, TANG TÓC KHẮP NƠI, NHẤT LÀ Ở HUẾ. CŨNG MAY LÀ CÔ ĐÃ ĐƯỢC ĐỔI VỀ TRƯỜNG MẠC ĐỈNH CHI, Ở PHÚ LÂM, CÓ THỂ CHẠY ĐI CHẠY VỀ NHÀ…

LỆNH TÁI NGŨ ĐƯỢC CẤP TỐC BAN RA!. TRƯỜNG HỢP NẦY RẤT GAY GO VÀ NGUY HIỂM. NGƯỜI BỊ GỌI TÁI NGŨ PHẢI ĐẾN TRÌNH DIỆN TẠI ĐƠN VỊ QUẢN TRỊ ĐỊA PHƯƠNG, CHỜ CÁC ĐƠN VỊ ĐANG TÁC CHIẾN Ở CÁC MẶT TRẬN, BỊ THIẾU HỤT QUÂN SỐ VỀ XIN BỔ XUNG, CÓ KHI ĐƯỢC ĐƯA NGAY RA CHIẾN TRƯỜNG LÀM BIA ĐỠ ĐẠN! NÓI RA NGHE XÓT XA LẮM, CHIẾN TRANH MÀ. AI KHÔNG TIẾC MẠNG SỐNG, AI KHÔNG XÓT XA CHO SỐ PHẬN CỦA THÂN NHÂN MÌNH, CÓ TRƯỜNG HỢP CHỈ TÁI NGŨ VÀI THÁNG THÌ NGHE TỬ TRẬN RỒI!. ĐƯỢC GIẢI NGŨ, HAY ĐÚNG HƠN ĐƯỢC BIỆT PHÁI, “LÀ MỘT ÂN HUỆ”, CÓ MỘT ĐIỀU LỆ CỦA BỘ QUỐC PHÒNG LÀ NẾU QUÂN NHÂN ĐƯỢC BIỆT PHÁI VI PHẠM KỶ LUẬT THÌ SẼ BỊ TRẢ VỀ ĐƠN VỊ. Thầy có biết một TRUNG ÚY biệt phái, chỉ vì gây gổ trong một tai nạn trên xa lộ, bị lập biên bản và sau đó bị trả về QUÂN ĐỘI, CHỈ MẤY THÁNG SAU THÌ ĐƯỢC TIN “TỬ TRẬN”, CÓ THỂ LÀ DO PHẦN SỐ MAY RỦI, CÓ THỂ LÀ DO “HẬN ĐỜI BẤT CÔNG” MÀ XUNG PHONG RA MẶT TRẬN, CHIẾN ĐẤU HĂNG SAY, NÊN SỚM BỊ TỬ NẠN! SUY RA MỖI NGƯỜI ĐỀU CÓ SỐ.

Trường hợp của Thầy là trường hợp hết sức may mắn: Trong ngày giải ngũ, “Ông thầy hiền lành, vui tính” được đồng đội cảm mến, đưa lên CÂU LẠC BỘ TỔNG THAM MƯU đải một bữa tiệc chia tay. Trong khi vui miệng, Thẩy tâm sự với vị ĐẠI TÁ CHỈ HUY TRƯỞNG: “Thưa ĐẠI TÁ, MÌNH ĐANG Ở CHỖ TỐT, GIẢI NGŨ RỒI LỠ BỊ TÁI NGŨ PHẢI RA ĐƠN VỊ TÁC CHIẾN THÌ LÀM SAO?” Vị Đại Tá đáng kính, có nhiều cảm tình và kính trọng với Thầy, trầm ngâm một lúc rồi ôn tồn đáp: “Tình hình hiện nay tạm ổn nên Bộ mới cho giải ngũ một số anh em để đở gánh nặng cho Bộ và để có người làm công tác XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC như GIÁO DỤC, KINH TẾ V.V… CHẮC KHÔNG CÓ TÁI NGŨ SỚM ĐÂU, NHƯNG NẾU CÓ THÌ CỨ ĐẾN GẶP TÔI, DÙ Ở ĐỊA VỊ NÀO, TÔI CŨNG RÁNG GIÚP.” Cho nên năm 1968, thay vì đến trình diện TÁI NGŨ tại ĐƠN VỊ QUẢN TRỊ ĐỊA PHƯƠNG 3, Thầy đến trình diện ngay tại NHA ĐỘNG VIÊN/ BỘ QUỐC PHÒNG LÀ ĐƠN VỊ GỐC CỦA THẦY, VÀ ĐƯỢC GIỮ LẠI LÀM VIỆC TẠI ĐÓ TRONG 2 NĂM VÌ ĐANG THIẾU NGƯỜI VÀ ĐƯỢC THĂNG CẤP BẬC TRUNG ÚY và ĐẠI ÚY THÌ CÓ LỆNH BIỆT PHÁI TRỞ VỀ BỘ GIÁO DỤC NĂM 1971…  

  5/ CHẶNG NĂM: BIỆT PHÁI (1971-1975)

(Tình trạng nầy kéo dài cho đến 1975 và HIỆN NAY VẪN CÒN BIÊT PHÁI CHỨ CHƯA CÓ GIẢI NGŨ MÀ CŨNG KHÔNG CÓ THĂNG CẤP XUỐNG CẤP.!)

Trở về Trường trong vinh quang và đươc kính nể VÌ CẢ BỌN NẦY ĐÃ LÀM TRÒN NHIỆM VỤ TRONG QUÂN NGŨ TRONG BAO NHIÊU NĂM, RIÊNG THẦY THÌ:

       – Vừa thâm niên (dạy PETRUS KÝ từ 1958), vừa có cấp bậc cao trong quân đội (ĐẠI ÚY), 

       – Vừa có bằng CỬ NHÂN GIÁO KHOA VĂN CHƯƠNG, vừa đã cải ngạch GIÁO SƯ TRUNG HỌC ĐỆ NHỊ CẤP, 

       – Vừa ĐẬU NHIỀU CHỨNG CHỈ VĂN KHOA KHÁC NHAU (VÌ ĐI LÍNH, RẢNH GIỜ NÀO GHI TÊN HỌC MÔN ĐÓ), CÓ THỂ DẠY NHIỀU MÔN KHÁC NHAU VĂN, SỬ, PHÁP,,,),

       – HÒA NHẢ, CHỊU KHÓ, KHÔNG CÂU NỆ, NÊN LẦN LƯỢT ĐƯỢC GIAO CHO NHIỀU NHIỆM VỤ QUAN TRỌNG:

    5-1 TRƯỞNG BAN HUẤN LUYỆN QUÂN SỰ CHO HSSV: Thay vì gọi nhập ngũ, Bộ chấp nhận cho SVHS được ĐỘNG VIÊN TẠI CHỔ và mở Khóa HUẤN LUYỆN QUÂN SỰ CĂN BẢN CHO HỌ, GỌI THEO TIẾNG PHÁP LÀ PMS PRÉPARATION MILITAIRE SUPÉRIEURE. Thầy ĐƯỢC CỬ LÀM TRƯỞNG BAN TẠI TRƯỜNG VÌ CÓ CẤP BẬC CAO HƠN CÁC GIÁO SƯ KHÁC VÀ CÓ KINH NGHIỆM VỀ VIỆC HUẤN LUYỆN NẦY (Khi còn đi học, thầy có theo học Khóa học nầy và được cấp bậc TRUNG SĨ, CÓ NGƯỜI ĐƯỢC CẤP BẬC CHUẨN ÚY VÀ KHI BỊ ĐỘNG VIÊN THÌ ĐƯỢC HƯỞNG LƯƠNG TRUNG SĨ HAY CHUẨN ÚY NGAY, CHỨ KHÔNG PHẢI LƯƠNG BINH NHÌ VÀ CŨNG CÓ KHI CHO RA ĐƠN VỊ NGAY, KHÔNG PHẢI HUẤN LUYỆN HỌC SINH CŨNG TẬP HỌP, SO HÀNG, ĐỘI NGŨ CHỈNH TỀ, DÀN CHÀO, THAO LUYỆN CĂN BẢN, TẬP BẮT SÚNG, CHÀO SÚNG, BẮN SÚNG GÕ …DƯỚI SỤ ĐIỀU KHIỂN CỦA CÁC GIÁO SƯ BIỆT PHÁI, CÒN THẦY, THẦY CŨNG “XÁCH CAN” DUYỆT HÀNG QUÂN DO CÁC EM DÀN CHÀO, CŨNG “LE LÓI LẮM”

      5-2 LÀM PHỤ TÁ GIÁM HỌC LỚP BAN NGÀY VÀ GIÁM HỌC LỚP BAN ĐÊM

           “SỐNG LÂU LÊN LÃO LÀNG”. Lúc nầy Thầy đối với Ban Giám hiệu (trừ Ông TGT TĂNG VĂN CHƯƠNG là Thầy cũ) HIỆU TRƯỞNG, HIỆU PHÓ, GIÁM HỌC, TỔNG GIÁM THỊ, như bạn bè, cũng “TUTOI” LIA CHIA, không thưa bẩm gì nữa cả.            

            -BVL: (HIỆU TRƯỞNG) “TVN Đi Mỹ, toi giúp moi làm PHỤ TÁ GIÁM HỌC các LỚP BAN NGẢY KIÊM GIÁM HỌC CÁC LỚP BAN ĐÊM. Toi ở trong CƯ XÁ NÊN RẤT TIỆN “ĐƯỢC KHÔNG?” -“OK. NO PROBLEM!” (Rồi giữ 2 chức vụ nầy đến năm 1971 thì được điều lên Bộ giữ chức PHỤ TÁ KHỐI NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC cho đến 1975)

            -BVL:” MOI và MTH nộp đơn xin DU HỌC SCHOOLARSHIP BÊN ÚC, toi đi không thì làm đơn đưa moi chuyển lên NHA DU HỌC luôn?

            -“Để moi tính lại xem, gia đình moi vợ con, em út lu bu quá!” (Rồi Thầy nộp trể, đơn bị bát, BVL và MTH đi ÚC du học, bị kẹt bên đó sau năm 1975 “kêu Trời”, vợ con phải vượt biên nguy hiểm quá, nhưng cũng được đoàn tụ), cả hai sau nầy có qua Mỹ thăm Thầy Cô, cùng có Bạn chung cùng nhau đi CRUISE “Tha hương ngộ cố tri”), còn GĐ NHA DU HỌC, về sau bị thay thế bởi HLB, không biết có nghĩ rằng có bàn tay Thầy trong đó hay không. Thật ra thì Thầy cũng đâu có quyền gì và mình là người lớn cả mà!  

Thầy Bùi Vĩnh Lập thăm Cali

       5-3 DẠY NHIỀU LỚP

              -TVN (HIỆU TRƯỞNG): “Toa dạy mấy lớp SỬ ĐỆ NHẤT phụ với “thằng LTP!  

               -“EASY! Để đó moi” (Về sau  khi lên Bộ làm việc, Thầy vẫn còn giữ mấy giờ ở Lớp, phòng khi “Tiến vi quan, thối vi sư” theo triết lý của người xưa)

               -BVL ( HT): “Toi dạy dùm mấy giờ PHÁP VĂN SINH NGỮ 2 LỚP ĐỆ NHỊ, mượn thêm Thầy, phải làm  giấy tờ phiền phức!

                   -“CHUYỆN NHỎ (CƯỜI) Từ Lớp Năm đến Tú Tài I, moi có học CHƯƠNG TRÌNH VIỆT ngày nào đâu? cứ “UN ET UN FONT DEUX, DEUX ET DEUX FONT QUATRE”, 

                      Rồi lên Đại Học Văn Khoa còn học thêm các lớp Dự Bị (PROBLÉMATIQUE, FRANCAIS PRATIQUE và LITTÉRATURE FRANCAISE nữa mà! HI.Hi…

 6,-CHẶNG SÁU: THĂNG QUAN TIẾN CHỨC (1971-1975)

Khoảng giữa nặm 1971, đang trong tình trạng BIỆT PHÁI tại Trường PETRUS KÝ, Ban Giám hiệu báo cho Thầy là có lệnh Bộ “gọi” Thầy lên Bộ nhận “NHIỆM VỤ MỚI:”. Thầy hoang mang không biết chuyện gì, lành hay dữ, Thầy đâu có quen thân ai trên Bộ, nửa muốn đi “thử thời vận ra sao, nửa muốn xin ở lại trường,” an phận thủ thường.

    Nhưng khi dò hỏi kỹ lại thì ra như thế nầy: Về phương diện chuyên môn, Bộ chia làm hai khối:

       -KHỐI TRUNG TIỂU HỌC & BÌNH DÂN GIÁO DỤC, gồm các Nha TRUNG HỌC, NHA TIỂU HỌC VÀ BÌNH DÂN GIÁO DỤC, NHA TƯ THỤC, NHA KHẢO THÍ, trước đây được gọi là NHA TỔNG GIÁM ĐỐC TRUNG TIỂU HỌC & BÌNH DÂN GIÁO DỤC, nay đổi lại là KHỐI, CẤP SỐ CỬ NHÂN, do GIÁO SƯ NGUYỄN THANH LIÊM PHỤ TÁ ĐẶC BIỆT TỔNG TRƯỞNG NGANG HÀNG THỨ TRƯỞNG ĐẶC TRÁCH và KHỐI NGHIÊN CỨU & PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC GỒM CÁC NHA CÒN LẠI NHƯ NHA DU HỌC, NHA KẾ HOẠCH, NHA SƯ PHẠM, NHA TU HUẤN (TU NGHIÊP GIÁO CHỨC ) V.V… DO PHỤ TÁ ĐẶC BIỆT TỔNG TRƯỞNG NGANG HÀNG THỨ TRƯỞNG GSTS NHUYỄN HỮU CHỈNH PHỤ TRÁCH, và Thầy được “mời” phụ trách Văn Phòng của KHỐI, GỌI THEO CHỨC VỤ LÀ “PHỤ TÁ KHỐI NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC gồm có BÍ THƯ, MỘT SỐ THANH TRA, MỘT SỐ CHUYÊN VIÊN là GIÁO SƯ TRUNG HỌC ĐỆ II CẤP, THƯ KÝ ĐÁNH MÁY, TÙY PHÁI VÀ TÀI XẾ CÔNG XA, RIÊNG THẦY CŨNG THUỘC NGẠCH THANH TRA VÀ TRÌNH DIỆN NGÀY 21/7/1971 LÀ NGÀY ĐÌNH CHIẾN GENÈVE CHO DỄ NHỚ ‘

Nhưng khổ nổi, chắc Ông PHỤ TÁ và THẦY khắc kỵ nhau, nên chỉ một thời gian ngắn sau, Ông ngã bệnh nặng và mất trong BỆNH VIỆN GRALL, Thầy phải giúp Gia đình lập KHAI TỬ (ACTE DE DÉCÈS) cho Ông và xin Bộ cho Thầy từ chức, trở về lại Trường PETRUS KÝ vì chắc chắn là Thầy không “gánh vác” nổi KHỐI.  ĐỔNG LÝ VĂN PHÒNG NXH “la” quá: “Ông PHỤ TÁ vừa mất, Anh là Phụ Tá Khối, phải ở lại tiếp tục “điều hành” KHỐI, không đủ  sức thì Bộ cho người giúp, chờ Bộ tìm người về thay thế, chừng đó sẽ có hai solutions: thứ nhất, Anh và Ông PHỤ TÁ MỚI không vui với nhau, thì Bộ sẽ ưu tiên cho Anh trở về PETRUS KÝ, KHÔNG MẤT CHỖ ĐÂU MÀ SỢ, thứ hai, Anh và Ông PHỤ TÁ vui vẻ với nhau thì ALLEZ ! GO!, cứ tiếp tục với sự giúp đở của Bộ” . Nói nghe ngon ơ, nhưng Thầy vất vả quá, quá sức Thầy, Thầy phải điều khiển cả một KHỐI, các Nha, có người phục, có người không, lại có người đố kỵ, ganh ghét, nhiều lắm, khi Ông PHỤ TÁ còn sanh tiền, không ai nói gì, nay Ông mất xem như Thấy mất lá chắn. Cả năm trời không tìm được người, vì không vừa ý, chứ chắc cũng có nhiều “ỨNG CỬ VIÊN” “JOB THƠM “mà! 

On Sun, Sep 15, 2024 at 11:00 PM

 Tổng Trưởng, Bí Thư, Chánh Văn Phòng, Đổng Lý Văn Phòng ngồi bên VILLA trệt, bên trái đường LÊ THÁNH TÔN, còn Thầy, Văn Phòng và Văn Phòng Phụ Tá NTL thì ngồi bên mặt, trên tầng hai Dãy BUILDING 4 TẦNG. Thấy Thầy có một mình buồn nên thỉnh thoảng Đổng Lý Văn Phòng rất thân với Thầy, “kêu” (mời) Thầy qua Văn Phòng Ông chơi, hỏi thăm và nghe báo cáo công việc và Thầy cũng hay gặp chào và báo cáo cáo sơ qua công tác với Ông TỔNG TRƯỞNG ờ đó.  Một hôm, ĐỔNG LÝ gọi qua cho biết Giáo Sư BTL Hiệu Trưởng một Trường Nữ Trung học lớn vừa cùng Ông Tổng Trưởng và Phái Đoàn đi dự Hội nghị ở Pháp về, biếu Ông một hộp CAMEMBERT, quý hiếm. Ông hỏi Thầy:

   -“Anh thấy Bả biếu tôi hộp CAMEMBERT là BẢ quý tôi hay ghét tôi ?”

 Ông nầy tính tình khó khăn ,còn célibataire, nên nhiều người không ưa, Thầy cười và nói đùa: “Bả ghét Anh như ghét cứt, không tin Anh ngửi hộp CAMEMBERT xem (vì không quen mùi nên nhiều người cho là CAMEMBERT có mùi khắm). Chúng tôi cùng cười. Anh nói :

   -“Thây kệ. Cám ơn. Để tôi biểu tụi nó đi mua bánh mì, rồi trưa nay Anh qua đây ăn với tôi, khỏi về nhà dùng cơm!”

Rồi thì Bộ cũng tuyển đươc PHỤ TÁ MỚI. Ông nầy cũng như GSTS NGUYỄN HỮU CHỈNH cũng tốt nghiêp ở TOULOUSE. May mắn là Ông đến hơi trể nên bắt tay vào làm việc ngay, không eo sèo, đòi hỏi, chọn lựa và hợp tính tình với Thầv nên chúng tôi cùng Đồng Lý Văn Phòng, bắt tay làm việc ngay với nhau không có gì thay đổi, chỉ tiếc một điều là theo báo cáo của Tổ chức INNOTECH (INNOVATION TECHNIC CANH TÂN KỶ THUẬT) thì Chức vụ ĐỔNG LÝ VĂN PHÒNG của NXH bị  đề nghị bãi bỏ vì trùng họp với Công việc của CHÁNH VĂN PHÒNG NVC, cũng là người PHAN RANG (cùng quê với TỔNG TRƯỜNG và TỔNG THỐNG), Vì thế, sau đó ĐỔNG LÝ VP NXH được điều động sang PARIS điều khiển VP UNESCO VIETNAM ở đây. THẦY MẤT MỘT NGƯỜI THÂN VÀ SUPPORT TẠI BỘ GIÁO DỤC.

Ông PHỤ TÁ mới là người có khả năng và được tín nhiệm nên làm việc hăng say và được giao cho giải quyết các việc quan trọng tại Bộ và Thầy cũng được tăng uy tín theo như việc giao tiếp với các Tổ chức QUỐC TẾ UNESCO, UNICEF, các Tòa Đại sứ Nước Ngoài, VẤN ĐỀ VIỆN TRỢ VÀ DU HỌC, Phát triển Hai VIỆN ĐẠI HỌC BÁCH KHOA PHÚ THỌ và THỦ ĐỨC, Vấn đề DẠY ĐÔNG Y tại các TRƯỜNG Y KHOA, TRIỂN LÃM  VĂN HÓA tại CÁC TỈNH MIỀN TRUNG VÀ CAO NGUYÊN, mở thêm CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG NƯỚC, V.V… Thầy có một kỷ niệm đặc biệt với Ông là vì Tổng Thống, Tổng Trưởng và Ông đều là người PHAN RANG (NINH THUẬN), NÊN TRONG CHUYẾN THAM GIA TRIỂN LÃM VĂN HÓA PHẨM MIỀN TRUNG VÀ CAO NGUYÊN , THẦY CÓ DỊP CÙNG VỚI ÔNG ĐÁP TRỰC THĂNG RA PHAN RANG, ĐƯỢC ĐẠI TÁ NINH THUẬN ĐÓN TIẾP ĐƯA ĐẾN TẮM TẠI BÃI BIỂN NINH CHỮ, CẠN NHƯNG NHIỀU SỨA ĐỎ DỄ GÂY  NGỨA, RONG THUYỀN BUỒM TRONG VỊNH NINH CHỮ VỚI ĐẠI TÁ VÀ NGHỈ MÁT, ĂN UỐNG CÓ NGƯỜI PHỤC DỊCH, TẠI NHÀ NGHỈ MÁT CỦA TỔNG THỐNG VÀ SAU ĐÓ VÌ  CÓ VIỆC GIA ĐÌNH, KHÔNG TIẾP TỤC ĐI VỚI ÔNG BẰNG TRỰC THĂNG RA NHA TRANG THẦY PHẢI TRỞ VỀ SÀI GÒN BẰNG XE MERCEDES CUẢ TỔNG TRƯỞNG CÓ TÀI XẾ VÀ CẬN VỆ LÀ MỘT CỰU HỌC SINH PETRUS KÝ, EM VỢ TỔNG TRƯỞNG,.    

Lật bật mà đã hết hai năm còn lại (1973-1975). Chiến sự bùng phát khắp nơi. HỘI NGHỊ UNESCO THẾ GIỚI được mở ra tại PARIS. BỘ đề cử GSTS PHH cầm đầu PHÁI ĐOÀN UNESCO VIỆT NAM sang PARIS dự Đại hội. Gia đình bối rối: Bà H. đang có thai nên than thở:: 

     -“Tình hình nguy ngập như vậy mà Anh bỏ đi, rủi có việc gì, Mẹ con Em biết làm sao?”- PHỤ TÁ H. lúng túng trả lời:

     -“Chắc không sao đâu. Anh đi chừng một tháng Anh về, Em ở nhà có ANH S. và ANH CHỊ EM TRONG VĂN PHÒNG giúp đở ” 

THIỆT ĐAU LÒNG HẾT SỨC, NHƯ TRONG CẢI LƯƠNG! “Bên nước, bên tình”. Thật ra cũng ít người tin rằng Chiến cuộc có thể kết thúc nhanh như vậy!

 Giờ chót, Chính Phủ Pháp lại cấp một số Học bổng TU NGHIỆP GIÁO SƯ ĐỆ NHỊ CẤP:TOÁN, LÝ HÓA, SỬ ĐỊA, TRIẾT, V.V… ANH EM  CHẠY RA HỎI THẦY NÊN ĐI HAY KHÔNG, THẦY TRẢ LỜI MUỐN ĐI THÌ CỨ ĐI, CHẮC CÒN LÂU, KHÔNG NGỜ QUA PHÁP RỒI CŨNG BỊ KẸT LUÔN. Riêng Thầy, Thầy cũng có nộp đơn, vì quen biết, cũng được nhận đơn và cứu xét cho đi, nhưng khi đi ăn tiệc SAYING GOODBYE THÌ CỐ VẤN VĂN HÓA TÒA ĐẠI SỨ GIẢI THÍCH RIÊNG VỚI THẦY:

      -“CHÚNG TÔI NHẬN ĐƠN ÔNG LÀ VÌ NỂ TÌNH VÀ KHÔNG HƠP PHÁP, VÌ ĐÂY LÀ HỌC BỔNG TU NGHIỆP GIÁO SƯ ĐỆ II CẤP, mà Ông, mặc dù có dạy trung học đê 2 cấp, lại thuộc ngạch THANH TRA, thôi đợi tháng JUILLET nầy chúng tôi sẽ có KHÓA “PLANIFICATION SCOLAIRE”, DÀNH CHO NGẠCH THANH TRA, CHÚNG TÔI SẼ HÂN HẠNH GỬI THƯ MỜI ÔNG THAM DỰ. TRỚT QUỚT LUÔN, SỐ MÌNH LÀ CON RỆP, CỨ LỦI THỦI TRONG XÓ BẾP! ĐI LÀ KẸT NHƯ BAO NHIÊU NGƯỜI CÒN Ở LẠI THÌ VÀO “XẾ HỘP”.   

Mời xem tiếp: Thư của Thầy Dương Ngọc Sum “Cuộc đời của người trai thời loạn” gởi học trò Petrus Ký (Phần 6)