Ký

CAMPUCHIA, ẢO VÀ THỰC… (Phần 1)

Phạm Việt Hùng (bút hiệu Phạm Nga)

1.

Vừa qua cổng cửa khẩu Bavet, xe car của SaigonTourist dừng tạm vài phút trước cổng một casino, bảng hiệu King’s Crown Casino, theo yêu cầu của vài người khách, rằng họ muốn “Ngó cái cho biết sòng bạc Campuchia, ít ra là cái mặt tiền…”.  Thêm một hướng dẫn viên của nước chủ nhà bước lên xe, cầm micro tự giới thiệu tên Trung, gốc Việt kiều.

Xe tiếp tục đi trên địa phận tỉnh Prey Veng nghèo nàn, xơ xác. Mặt đường nhựa khá bằng phẳng, xe cộ thưa thớt, lại không hề có bóng dáng chập chờn ẩn hiện của công an giao thông dọc đường như ở Việt Nam nên tài xế ung dung “đua” 90 km – 100 km/giờ.  Cái cảnh đơn điệu hàng trăm cây số chỉ có ruộng đồng, sông rạch, nhà sàn, chòi lá… tạm kết thúc khi xe dừng lại ở một thị trấn nào đó – có điện, có nhà gạch, có sách báo… thuộc tỉnh Kampong Thom. Bữa cơm đầu tiên trên đất Campuchia gồm đến sáu món, gồm: mặn, xào, canh, sa-lách…, nêm nếm giống thức ăn Việt nhưng béo hơn, tức lai kiểu thức ăn Tàu, phải nói là ngon nhưng không lạ miệng.  Riêng món cá mặn chưng với một ít mắm bò-hóc – đặc sản Campuchia –  thì không được hảo lắm vì quá mặn. Ngược lại, ai nấy đều khen phần cơm trắng, dẻo và thơm như cơm nấu với gạo Móng Chim, tuy màu cơm thì không trắng bằng loại gạo/cơm của miền Tây Nam bộ này.

Lúc xe dừng trước chợ Kampong Thom, tuy bằng lòng đưa ra tờ 1000 ria (gần 6000 VND) nhưng tôi vẫn mơ hồ, không rõ hết lý do nào mà một bé gái rách rưới cứ “ấn định” số tiền này bằng mấy tiếng Việt bập bẹ “Cho xin… một ngàn ria đi”. Có lẽ là trong sinh hoạt cơm-áo-gạo-tiền của người dân Campuchia, 1000 ria là trị giá tiền bạc nhỏ nhất, không đáng quan tâm nên đứa bé hy vọng là khách sẽ dễ dãi bỏ ra bố thí. Con bé đã chắp tay nói cám ơn rồi bỏ tờ bạc vào cái tô nhựa cũ trên tay một người đàn ông vừa mù vừa cụt chân.

Phía trước nhà hàng tên là Aruras cạnh chợ Kampong Thom là một cái chợ chồm hổm gồm vài chiếc xe đẩy, sạp, mâm, thúng… bán đồ ăn tạp nhạp. Một bà đầm ngại ngần cầm lên một con dế cơm chiên dòn. Phơi bụi bên vệ đường như thế thì 1 USA được 10 con, còn bày trên quầy trong nhà hàng Aruras thì 1 đô 5 con. “Thưa quí khách, ngoài dế cơm, dế mèn đang rộ lên ngoài đồng sau khi nước lũ đã rút như mùa này, đồ ăn chế biến từ côn trùng còn món bò cạp, nhện, niềng niễng, cà cuống chiên dòn nữa ạ”, Trung thuyết minh từ trên xe. Anh ta còn nói riêng với các quý ông rằng đặc biệt có món nhện sống còn bò tới bò lui, giá là 10 đô lấy 30 con, thường được bán kèm với rượu đế để các ông mua về ngâm rượu thuốc, uống cho tráng dương, bổ thận.

Nhăn mặt về mấy món “đặc sản” tại chỗ này, tôi lại thắc mắc về một thứ còn… ớn hơn nữa – những cái sọ người, tàn tích của nạn thảm sát thời Pôn Pốt. Trung lắc đầu nhè nhẹ: “Dạ, tham quan Stoul Leng, chỗ trưng bày sọ người thì không có trong tours này, mà cũng chỉ có trong các tours dành cho người Âu và chỉ khi nào họ yêu cầu”. Xe dừng lại ở cầu Rồng, thuộc địa phận tỉnh Siem Reap. Chính xác phải gọi cái cầu đá ong, đất nện gần 1000 năm tuổi này là cầu Rắn (Kompong Kdey) với hai lan can cầu là tượng rắn thần bảy đầu Naga – một hình ảnh rất quen mắt trên khắp đền tháp, nhà cửa ở đất nước Chùa Tháp.

Gói tours này đúng theo lời khuyên cho du khách là đến Campuchia mùa từ tháng 12 đến tháng 2 khí hậu mới dễ chịu nên ở Siem Reap, ban đêm thật mát mẻ. Sau khi nhận phòng ở khách sạn 3 sao Soria Moria, chúng tôi gọi một chiếc tuk tuk (xe lôi có mui, kéo bởi honda 2 bánh) xuống khu Old Market chơi. Tại phố “đi bộ” Bar Street đông nghẹt người, đèn đóm đủ màu, nhạc rock hòa quyện với tiếng hò hét trong trận bóng giải Ngoại hạng Anh phát trên ti-vi. Khách Âu khách Á chen chân nượm nượp. Tôi chọn một chiếc ghế mây sơn trắng kê trên vỉa hè của tiệm Banana Leap, bên cạnh một ông già người Pháp ngồi trầm ngâm trước lon Angkor Beer, giá 1.5 đô Mỹ. Đã có bạn bè cho thông tin rằng thứ “nội địa” này ít ngon, hương vị thua bia 333 Sài Gòn nên tôi gọi một cocktail với rượu Chivas thật đậm đà, dù giá 4 đô thì hơi mắc.

2.

Sáng sớm ngày thứ nhì có mưa nho nhỏ, đường phố vắng tanh. Lánh ra cửa hông của phòng ăn khách sạn để đốt điếu thuốc, tôi đã thấy hai nhà sư trẻ đi khất thực ngoài đường với chân trần, bình thản trước sự cung kính của một bà già khi bà cúi đầu, chắp tay ngang mặt, lạy chào, bỏ một ít tiền vào bát.

Suốt ngày này – dành hết cho phần tham quan chủ lực của gói tours là viếng quần thể kỳ quan Angkor – trong tôi cứ lãng đãng những cảm giác buồn buồn, phiền muộn, gần như đau ốm mơ hồ…

Giữ kỹ cái vé 20 đô vào cổng, du khách bị hối thúc lướt qua Cổng Nam Angkor Thom, tháp Phnom Bakheng, Angkor Thom, tượng Bayon, quảng trường đấu voi, Angkor Wat, đền Ta Prom.v.v…  Lẫn khuất sau những tán cây thốt nốt xơ xác, đền tháp nào cũng một màu đá cổ nửa nâu nửa xám thật ảm đạm, hoang tàn. Kệch cỡm, xấu thảm hơn là ở những khu vực đang được chỉnh trang, gá ghép lỡ dở những khối đá cổ xưa với sắt thép, xi măng hiện đại.

Hình như lòng tôi chỉ được thanh thản trở lại khi vào sẫm chiều, hòa mình vào đám du khách đông không thể tả leo lên đỉnh núi Phnom Bakheng để ngắm mặt trời lặn. Lăm lăm đủ loại camera, cell phone trên tay, ai nấy đều cố chiếm lấy một vị trí thuận tiện nhất để “khóa” hướng Tây lại trong pô ảnh sắp chụp. Ồn ào, kêu réo, xí xô, xí xào đủ thứ tiếng trên thế giới, ai nấy đều có vẻ hồi hộp vì khi đã hạ xuống gần sát vạch chân trời, cái vầng đỏ ối kia sẽ biến mất chỉ trong vòng 10 – 15 phút cuối cùng.

Tình cờ ở sát bên chỗ tôi “phục kích” mặt trời lặn có một bộ tượng sinh thực khí nam nữ (yoni và linga, vật tượng thờ phượng của đạo Bà La Môn), tình cờ có mấy cô đầm Pháp đang vô tình đứng dẫm lên. Nghe câu tiếng Pháp tôi nói chắc đúng văn phạm, đại ý là “Vui lòng tránh ra cho tôi chụp ảnh cái… bộ phận của đàn ông kia”, mấy cô nàng xinh xắn, ăn mặc rất mát mẻ, gợi cảm này hiểu khá nhanh nên cười rũ rượi và uốn éo mình mẩy, bước tránh sang bên.

Tự nhiên trí tưởng tượng của tôi đã chơi luôn mấy bước hoang đàng. Hẳn là đêm đó, mới là tuyệt vời làm sao khi mà, cũng giống như cặp vật tượng Bà La Môn mông muội đang gắn chặt vào nhau đấy, cặp linga và yoni với kích cỡ bình phàm nhân loại của thiếu nữ tóc vàng kia và của anh bạn tình nào đó sẽ tha hồ giao hòa trên giường khách sạn…  Dù sao thì mục tiêu của toàn thể du khách chúng tôi đến đây, giờ giấc đó là chụp ảnh mặt trời chứ không phải “cà khịa” cho-đời-bớt-buồn về hình ảnh phồn thực hay chuyện sex, nên tôi cũng kịp bấm mấy pô về phía vầng thái dương lặn tắt.

Một chuyện vui đến lạ lùng nữa là, ngay sau giây phút mặt trời lặn hẳn, chợt từ trong đám đông vang lên một tràng pháo tay khiến mọi người vừa ngạc nhiên, ngoáy nhìn vừa bất giác vỗ tay theo luôn. Thì ra đó là tràng pháo tay nồng nhiệt của đám khán giả quốc tế dành cho “diễn viên” siêu hạng và duy nhất trên cái sân khấu trời, núi bát ngát, vô tận nơi đây – Mặt trời của thái dương hệ!

Sau này, đọc ở một tài liệu hướng dẫn du lịch do một người Anh viết về Campuchia, tôi mới biết là trong khi chờ giây khắc mặt trời lặn, dân săn ảnh nghệ thuật còn có thể “lia” máy về phía Tây Nam để chụp quần thể Đế Thích chìm ẩn trong rừng già bao phủ sương chiều, và chính ánh sáng thoi thóp của mặt trời lúc ấy lại tạo một sắc độ rất lạ, đẹp và buồn, cho loại đá bí ẩn mà người Khmer cổ đã dùng để xây đền, tháp…

Xem tiếp Phần 2

Phạm Việt Hùng (bút hiệu Phạm Nga)