ÐỂ  PHỤ NỮ GIỮ MÃI VẺ TRẺ TRUNG

Phan Giang Sang

(trích TUYỂN TẬP PHAN GIANG SANG I – Y HỌC & ÐỜI SỐNG)

Tạo hóa khéo tô vẽ cho người phụ nữ những nét đẹp duyên dáng, những đường cong mỹ miều sau chiếc áo dài, dáng đi thướt tha ẻo lả rất quyến rũ. Dưới cái đẹp kiều diễm đó, người phụ nữ còn sống trong một chuỗi sinh lý huyền bí. Họ chịu biết bao nhiêu thay đổi trong cuộc đời: sự nẩy nở về thể xác, dậy thì, kinh kỳ, tình dục, thai nghén, bế kinh, tuổi già, lo âu sầu muộn, kinh dị bịnh lẫn lộn.

Cho dầu một tuyệt sắc giai nhân đi nữa, đến lúc mỏi gối, chồn chân cũng không tránh khỏi tuổi già cằn cỗi, mất đi cái duyên dáng ngây thơ của thời xuân sắc.

Người phụ nữ nào cũng muốn giữ mãi vẻ đẹp trẻ trung, duyên dáng của tuổi thơ đầy mộng mơ. Lúc nào họ cũng tìm cách làm tăng thêm, chớ không bao giờ chịu mất một chút nào hết. Dầu tốn kém bao nhiêu họ cũng không ngần ngại, miễn đẹp là được. Họ thà chết sớm mà còn giữ tròn vẹn nét đẹp thiên phú, còn hơn là sống già ủ rũ trong sự tàn phai nhan sắc. Cho nên họ rất sợ và lo âu sau khi mãn kinh.

Với sự tiến bộ của khoa học, nhứt là Y khoa tân tiến ngày nay, các nhà khoa học đã có thể tạo ra con người trong ống nghiệm (In Vitro Fertilisation: IVF), cừu vô tính Dolly (cloning), bò cái Brandy (Úc 2004) rồi tới con người. Vào Giáng Sinh 2002, một bé gái vô tính được hạ sanh.

Vậy với những thành công tạo ra con người vô tính, chúng ta có cách nào giúp cho người đàn bà tránh được cái khổ tâm trên, để họ được xinh tươi, trẻ đẹp mãi mãi không?

Thường thường đến lúc xế chiều, người phụ nữ hay sống trong niềm đau nỗi khổ, vì sắc đẹp tiều tụy, tình dục phai nhạt, nhức mỏi, lưng cong, tay chân đau đớn, đi đứng khó khăn. Cái khổ đau đó là do kích thích tố nữ giảm xuống quá độ; trái lại nam kích thích tố trong người đàn ông vẫn tiếp tục tiết chế y như trước. Sự mất thăng bằng nầy, đưa họ vào tâm trạng khác với nam phái. Ở lão phu, nam kích thích tố vẫn đều đặn tiết chế cho đến khi chết. Thành ra tình dục của quý ông vẫn còn có mãi, đến 80-90 tuổi. Cho nên:

‘Bảy mươi có của, cũng vừa mười lăm.

Còn người đàn bà đến lúc gần xế chiều: 40-52 tuổi, kinh kỳ biến mất, tạo cho họ nỗi khó khăn trên. Ðàn bà có cảm tưởng như kinh kỳ mất, tình dục cũng mất luôn. Chính vì vậy mà họ đâm ra lo âu, sơ sệt. Thật ra nó không đúng lắm.

May thay, ngành phụ khoa ngày nay rất tiến bộ và đã phát minh ra khoa trị liệu mới: phương pháp ‘trị liệu bằng thay thế kích thích tố hay Hormone Replacement Therapy (HRT). (Xin hỏi ý kiến bác sĩ gia đình trước khi dùng). Ngành nầy đã được phát triển rất nhiều trong mấy thập niên qua, nhưng ngày nay đang phá sản, vì bị chỉ trích dữ dội.

Ðể giúp các bà các cô khỏi lo ngại cho tương lai, cho tuổi xế chiều hoàng hôn của đời mình, chúng tôi xin trình bày vài nét đại cương nơi đây hầu quý vị hiểu biết thêm.

Ðời người phụ nữ trải qua không biết bao nhiêu những bí ẩn huyền thoại, thâm cung khổ ải về nội tâm. Cái khổ đau, cái thay đổi huyền diệu của tạo hóa, biến đổi trong cơ thể họ từ tấm bé cho tới khi già nua lẫn lộn. Có hiểu những thay đổi của cuộc đời người phụ nữ, những ưu tư, những khổ tâm thầm kín của người bạn đời, người phối ngẫu mới thương yêu họ thêm.

Trẻ sơ sinh

Lúc mới sinh ra, trẻ sơ sinh gái cũng có đầy đủ các bộ phận

sinh dục. Tuy nhiên nó chưa được nẩy nở, chưa có hoạt động.

Dầu vậy, có vài trường hợp đặc biệt như mới sanh mà đôi nhũ hoa đã nẩy nở. Tôi không nhớ rõ, nhưng trong lịch sử Việt Nam, có một công chúa vừa hạ sanh đã có đôi nhũ hoa đồ sộ rồi. Có khi bé sơ sinh cũng ra kinh, đây không phải là kinh nguyệt mà là giả tạo: đó là ảnh hưởng của kích thích tố của mẹ truyền sang qua lá nhau, còn sót lại lúc thai nghén. Vài tuần sau là hết không cần chữa trị chi hết. Hiện tượng nầy gọi là xáo trộn tình dục (sexual crisis).

Dậy thì

Ðến lúc trên dưới mười tuổi (xưa trên 12 tuổi), ngày nay có trường hợp mới 8 tuổi đã có sự nẩy nở về thể chất: nhũ hoa phát triển. Người con gái cảm thấy cái gì kỳ lạ trong thân thể họ. Cơ thể biến đổi. Một biến đổi huyền bí, kỳ diệu thay đổi tiếng nói, thay đổi tâm hồn và thể xác làm họ xúc động, hồi hộp, kinh dị, ghê gớm, sợ hãi và lo âu:

Họ thấy kinh lần thứ nhứt (menarche). Từ đây họ chính thức bước vào đời sống của thiếu nữ: Ðó là tuổi thơ đầy hoa mộng! Họ hốt hoảng vì không hiểu tại sao có sự thay đổi lớn như vậy, mà cha mẹ lại không giải thích thỏa đáng, bạn bè cũng biết lơ mơ như họ.

Trứng rụng ngày thứ 14 của chu kỳ kinh 28 ngày.

Ðiều nầy là do noãn sào hay buồng trứng nẩy nở trổi dậy, sau một giấc ngủ dài lúc thơ ấu. Tuyến yên tiết chế kích thích tố Follicle Stimulating Hormone (FSH) ảnh hưởng tới buồng trứng và noãn Graaf tăng trưởng, tiết ra kích thích tố nữ estrogen và progesterone. Kích thích tố nữ gia tăng, tuyến yên lại tiết chế Luteinizing Hormone (LH) làm cho trứng rụng. Thông thường chỉ có một trứng rụng thôi, nhưng nhiều khi có vài trứng rụng một lượt. Nó tiết chế chất kích thích tố nữ để:

• Nuôi màng nhầy hay nội bì tử cung lớn dần.
• Noãn lớn lên, noãn rớt ra: trứng rụng. Bao của noãn bể có màu vàng gọi là thể vàng. Nó tiết chế chất progesterone, để giữ cho màng nhầy không rơi rụng.
• Nếu trứng gặp đấng hào hoa phong nhã tinh trùng chui vào, không quên để ‘bâton’ ngoài cửa (khi tinh trùng chui vào noãn, nó rụng cái đuôi như con nòng nọc). Trứng sẽ thụ tinh. Trứng nầy bám vào thành tử cung. Người phụ nữ thụ thai. Thể vàng tiếp tục tiết chế progesterone, cho đến khi lá nhau thành hình và thay thế nó. Nó biến mất ngay.
• Nếu trứng bất hạnh không gặp chàng trai phong lưu chui vào, thì coi như không thụ tinh: không có thụ thai. Thể vàng không phát triển, progesterone cũng biến luôn. Vì không có progesterone nuôi dưỡng, màng      nhầy không bám được thành tử cung, cho nên 2 tuần sau nó rơi rụng làm thành: Kinh kỳ.
• Tử cung co thắt cho máu đừng chảy.

Cứ trung bình sau 28 ngày, kinh trở lại một lần. Có khi trồi thêm vài ngày, có lúc trễ vài ngày hay cả tuần, gọi là kinh nguyệt không đều.

 

Mãn kinh

Ðến lúc tuổi từ 45-50, có khi 40 hoặc 52, kinh không thấy xuất hiện nữa, vì không còn noãn để rụng. Thời kỳ nầy gọi là bế kinh hay mãn kinh, hoặc văn vẻ thì các bà nói là đã: ‘biệt kinh kỳ’. Thật ra theo các nhà nghiên cứu Marti và Muller thì, lúc bào thai được 3 tháng buồng trứng chứa 7 triệu noãn. Lúc mới sinh số nầy còn lại chỉ có 2 triệu thôi. Lúc thấy có kinh lần đầu, số nầy chỉ còn có 300.000, nhưng khi bị mãn kinh số nầy hoàn toàn không hết như người ta nghĩ. Nó hạ xuống còn có 25.000. Jansen và Boer cho rằng có thể do ty lạp thế (mitochondria) trong noãn sào (Aus Doc. 21/11/03, tr 29).

Tuy nhiên trước khi bế kinh, người phụ nữ phải ở trong giao thời giữa thời kỳ còn kinh và hết kinh. Ðây là trạng thái khó khăn nhứt làm nhiều bà khổ tâm, bởi nó gây ra xáo trộn đời sống hay tính tình. Kinh kỳ rối loạn, khi không, khi có nhiều lần hay kéo dài gọi là rong kinh.

Tâm trí quý bà đảo điên vì sợ bị ung thư làm mất ăn, mất ngủ. Bạn bè lại khuyên nầy chỉ nọ, làm càng sợ hãi thêm. Họ chạy đôn chạy đáo, hốt thuốc Bắc, rồi thuốc Nam, thuốc Tây uống vào rồi cũng như không, tại vì họ chạy không đúng cách.

Sau thời kỳ giao thời (climacteric), họ mới tới thời kỳ mãn kinh thật sự. Trong thời kỳ nầy, họ sẽ gặp phải những khó khăn như:

• Mặt nóng đỏ phừng phừng hay bốc hỏa, chảy mồ hôi.
• Mất ngủ, chiêm bao đầy mộng mị.
• Thiếu tinh thần và tập trung trí nhớ.
• Lo âu, sầu muộn.
• Ðau nhức mình mẩy, đau khớp xương.
• Niêm mạc âm đạo làm đau đớn khi giao hợp, khiến

họ hết ham thích tình dục.

• Chóng mặt, nhức đầu, tim hồi hộp, mệt, khó thở.
• Lên máu, bồn chồn.
• Tiểu nhiều lần.
• Da căng khô, tai ù. Phì mập hay ốm.

Ngày nay với sự tiến bộ của môn Phụ khoa và Lão khoa, xin quý vị đừng âu lo mà cứ ung dung đến bác sĩ, nhờ khám nghiệm và chữa trị cho tươi trẻ, yêu đời, đẹp đẽ  như thuở… xuân thời.

Ðiều trị

Trước kia, khi gặp rong kinh hay làm băng luôn, thường thì chữa trị không được, người ta cắt bỏ tử cung để trừ hậu hoạn.

Ngày nay các bác sĩ sẽ trị bằng phương pháp kích thích tố thay thế. Tuy nhiên, vào tháng 7 năm 2002, có nhiều nghi ngờ, cho kích thích tố thay thế gây kết quả trái ngược. Vì thế xin hãy thận trọng trong việc sử dụng HRT.

Nếu bị hành chịu không nỗi như: nóng mặt, khô niêm mạc âm đạo, thay đổi tánh tình, mất trí nhớ, trầm cảm, phải dùng thuốc hoặc gặp bác sĩ ngay để được hướng dẫn. Nên nhớ, trước khi dùng thuốc phải thử nghiệm: Chụp hình vú (mammogram) và pap smear (pap là tên của ông Papanicolaou), tức thử nước nhờn cổ tử cung, coi có bị ung thư không?

Nếu không có bịnh gì cần kiêng cử kích thích tố, bác sĩ sẽ cho thuốc. Thuốc có nhiều dạng: cao, viên, kem hay viên âm hộ. Nên nhớ là chỉ dùng thuốc tạm thời vài tháng tới 1-2 năm thôi. Giáo sư  Mc Lennan cho khi HRT đương sử dụng, phải ngưng từ từ. Bác sĩ Wren khuyên nên dùng thuốc có liều lượng nhẹ. Phải nghỉ một thời gian rồi sử dụng lại.

Thuốc gồm có: đơn thuần oestrogen, kết hợp oestrogen và progesterone. Lượng thuốc thay đổi theo từng bịnh nhân:

• Bịnh nhân đã giải phẫu cắt bỏ tử cung vì một lý do nào đó trước: chỉ cho đơn thuần oestrogen.
• Cắt tử cung và buồng trứng: oestrogen.
• Tử cung còn: oestrogen và progesterone từ ngày 12-14 trở đi tới ngày 28 hay oestrogen và progresterone luôn cho 28 ngày.
• Nếu ngưng thuốc hay giữa chừng có thấy chút ít kinh: kinh nầy giả tạo. Nếu có kinh liên tục lâu ngày, phải nhờ bác sĩ xem xét lại.

Giáo sư A. Maclennan trình bày tại hội nghị phụ khoa tháng 9/2005 ở Gold Coast thì Scam thế cho HTR, đang quảng cáo trên internet không được an toàn.

Ngoài ra còn có nhiều người dùng thuốc không được và gây các triệu chứng như: khô khan, nổi mụn, nóng nảy, cao huyết áp, vân vân… Họ nên nhờ bác sĩ cho kích thích tố nữ loại thoa trong âm hộ, để giữ được sự ướt át của thời thanh xuân. Thuốc HRT giúp:

• Hết khô khan và tránh được sự đau đớn lúc giao hợp.
• Họ giữ mãi vẻ đẹp hồn nhiên của tuổi xuân cũng là bí quyết để giữ đức lang quân.
• Ngăn ngừa loãng xương, vì mất chất vôi dễ bị gãy tay chân, lưng cong, đi đứng lụm cụm, đau nhức xương.

Sau mấy thập niên, các nhà nghiên cứu nhận thấy thuốc HRT không giúp trong việc:

• Ngăn ngừa đau tim, tai biến mạch máu não.
• Ngăn ngừa già nua lẫn lộn.
• Ngăn ngừa mất trí nhớ, sự nhạy bén tư tưởng, lẫn lộnAlzheimer

 Vậy làm sao ngăn ngừa sự già nua đây? Có thể dùng loại thuốc kích thích tố đặc biệt: tuyển chọn các thụ thể, selected estrogen receptor modurate (SERM), Estalis không gây tác hại cho cơ quan sinh dục. Gần đây Livial (tibolone) cũng hiệu nghiệm như Estalis. Chúng chỉ dùng trong một thời gian ngắn cho triệu chứng mãn kinh do thiếu estrogen và loãng xương.

Liều nhẹ testosterone cũng giúp cho họ còn ham muốn.

Có thể chỉ dùng chất nhờn để vào cửa mình cho nó trơn, không gây đau đớn lúc giao họp. Nên nhớ là khám phụ khoa, cứ 2 năm thì thử pap-smear, làm mammogram một lần.

Xưa kia các cụ bà không dùng thuốc, họ cũng có các bịnh ung thư  vú, tử cung, vân vân… nhưng ít hơn ngày nay. Theo các tài liệu nghiên cứu mới nhứt thì, cứ 10.000 phụ nữ tuổi từ 50 tới 70 thì có 27 người bị ung thư vú. Nếu họ dùng HRT, thì sẽ có thêm 8 bà bị ung thư. Tại sao?

Phải chăng xưa kia các bà đã có bí quyết chi đó giúp họ vượt qua trở ngại của thời kỳ mãn kinh?

Thật ra nhờ họ biết cách ăn uống, luyện tập thường xuyên để gìn giữ sức khỏe và sự thăng bằng trong đời sống, tức là giữ được sự mạnh mẽ,  nhanh nhẹn của tuổi trẻ:

• Họ ít ăn thịt mỡ dầu.
• Họ lại ăn nhiều rau cải và đậu, đậu hủ. Chúng giúp họ tránh phần nào khổ ải lúc bị tình trạng mãn kinh.

Các nhà khoa học đã khám phá ra chất nữ kích thích tố thực vật phytoestrogen, trong thực phẩm như: ngũ cốc, đậu hủ, hạt đậu, rau cải, trái cây.

Các kích thích tố thực vật như: isoflavones, coumestans, lignans giúp :

• Ðiều trị triệu chứng mãn kinh.
• Hạ cholesterol.
• Loãng xương.
• Giảm sự rủi ro về ung thư vú, tử cung.

Ăn như thế nào, nấu nướng ra sao? Phân lượng chừng bao nhiêu?

• Rau cải, đậu nấu hay luộc vừa chín, không quá chín.
• Ăn chút ít hạt đậu.
• Ăn đậu hủ mỗi ngày 200g, có thể uống mỗi ngày 2 ly sữa đậu nành hay chừng 60-140mg phó sản từ đậu nành. Nói đúng ra là ăn đậu hủ cùng sữa đậu nành vừa phải thôi chớ đừng thái quá thì không có hại.

Nhờ nghiên cứu các phụ nữ Nhựt, người ta mới biết: 50 mg sẽ giúp giảm sự co thắt mạch máu, 90 mg sẽ làm giảm cholesterol, còn 40mg isoflavones thay đổi sự phân hóa kích thích tố, tức làm giảm sự rủi ro về ung thư vú.

Ðông qui, Angelica sinensis Apiaceae, còn được mệnh danh là ‘nhân sâm cho phụ nữ’ bởi những đặc tánh chữa trị phụ khoa nhứt là thời kỳ mãn kinh(1). Ðông qui kỵ với warfarin, nên tránh dùng chung. Rất có hại.

Nhân sâm: không nên dùng, vì nó có thể gây nên ung thư vú.

Kiêng cử: không hút thuốc, không uống rượu.

Chống xương loãng bằng cách ăn cheese, yoghurt, uống sữa ít mỡ lite milk, skim milk. Nếu uống sữa bị đau bụng hay tiêu chảy, nên ăn uống như sau: 100g đậu hủ 31.4mg, 2 ly sữa đậu nành 48.3mg, 20g soy cheese 6.2mg. Tổng cộng là 85.9mg phytoestrogens.

Nên nhớ là soya và red clover kháng lại Tamoxifen (drug interaction), làm vô hiệu Tamoxifen, phải tránh dùng chung.

Ăn dầu ô liu, ăn cá salmon, tuna, sardines có nhiều mỡ omega-3. Ăn thịt nạc: gà, heo, bò. Cử mỡ.

Nhớ ăn sao cho hạ ký thân hình cân đối, không hại sức khỏe.

Luyện tập thể thao, thể dục ít nhứt nửa giờ một ngày.

• Làm giảm sự đè nén bằng thể dục và thiền.
• Thường chăm sóc thân thể mình.
• Luyện tập sàng bụng, đi bộï, khiêu vũ dưỡng sinh.

Có thực hiện được các điều trên, các bà sẽ tự do an hưởng đời sống, vui tươi với tuổi già, tiếp tục sáng tạo và tạo dựng hạnh phúc cho mọi người và xã hội, sống đời sống tự lập.

Trong gia đình, người phối ngẫu, con, cháu phải cảm thông nỗi thống khổ của họ, để giúp đỡ tinh thần và vật chất mới được. Người thầy thuốc cũng nên khuyên giải, hướng dẫn họ bằng những lời nói nhỏ nhẹ và coi họ như chị em hay cô dì của mình vậy.

Nhờ biết thuật ăn uống, mà nhiều cụ bà Á Ðông vẫn còn đẹp lão, khỏe mạnh và sống rất là thọ. Theo tài liệu nghiên cứu mới nhứt 2004, các bô lão ở Okinawa đã 100 tuổi mà vẫn tự lập, không nhờ ai giúp đở trong sinh hoạt hằng ngày.

Một lần nữa, lối sống thanh đạm của người Á Ðông giúp các cụ bà tránh được phần nào cái khổ thể chất và khủng hoảng tinh thần của thời kỳ mãn kinh. Ðây là điều hay ta nên bắt chước, đâu có tốn kém chi mà không làm, phải không thưa quý bà!

Ghi chú

(1)The Encyclopedia of popular herbs, Robert Mc Cleb, Evelyn Leigh, Krista Morien, 2000, p120-127.