Tưởng nhớ ông Đỗ Văn Anh: Một Quản Thủ Thư Viện Tận Tụy Với Nghề
G.S. Lâm Vĩnh Thế, M.L.S.
Cựu Chủ Tịch Hội Thư Viện Việt Nam
Cựu Trưởng Ban Thư Viện Học Đại Học Vạn Hạnh
Librarian Emeritus
Đại Học Saskatchewan
CANADA
Tôi được quen biết Ông Đỗ Văn Anh từ năm 1970 khi, do một tình cờ của số mạng, hoàn toàn không có tính toán trước gì cả, tôi từ một giáo sư trung học trở thành quản thủ thư viện (QTTV). [1] Sau khi dự một khóa huấn luyện sơ cấp về thư viện của Cơ Quan Phát Triển Thư Viện (Library Development Authority –LDA— một đơn vị của Cơ Quan Phát Triển Quốc Tế của Hoa Kỳ, United States Agency for International Development –USAID), tôi đã gia nhập Hội Thư Viện Việt Nam (HTVVN) và được biết Ông Anh lúc đó đã là một hội viên kỳ cựu của Hội. Bài viết này cố gắng ghi lại những gì mà bây giờ, ở tuổi 82 này, tôi còn nhớ được về vị QTTV niên trưởng đáng kính mến này.
Quản Thủ Thư Viện của Viện Khảo Cổ
Khi tôi được biết ông Anh vào năm 1970 thì ông đang làm việc tai Viện Khảo Cổ của Việt Nam Cộng Hòa (VNCH). Viện là một cơ quan thuộc Bộ Giáo Dục:
“được thành lập bởi Nghị định Tổng Thống số 19-GD ngày 18.1.1956 để theo đuổi các mục tiêu tương tợ như Trường Viễn Đông Bác Cổ Pháp, nhưng trọng tâm khảo cứu là Việt Nam. Thư viện là 1 trong 5 Phòng của Viện, được thành lập để sưu tầm tài liệu cho nhân viên Viện làm việc.” [2]
Tuy không thật sự biết rõ, tôi vẫn nghĩ và tin rằng ông Anh lúc đó chính là vị Chủ sự đứng đầu, chịu trách nhiệm điều hành Phòng Thư Viện, nghĩa là QTTV của Viện Khảo Cổ. Tuy không phải là một QTTV chuyên nghiệp theo đúng nghĩa như tại Bắc Mỹ (Hoa Kỳ và Canada) với bằng Master of Library Science (M.L.S.) do một Trường Thư Viện Học (School of Library Science hay Department of Library Science) của một Viện Đại Học (University) cấp phát, ông Anh vẫn rất xứng đáng được đánh giá là một QTTV rất giỏi, nhiều kinh nghiệm, và được tất cả các đồng nghiệp (kể cả tác giả bài viết này) kính nể và yêu mến do tài năng và đức độ của ông. Chính ông Anh là tác giả của bài báo, đã đăng trong Thư Viện Tập San số 10 (1970), trình bày sơ lược lich sử, sưu tập, và hoạt động của Viện Khảo Cổ mà tôi vừa trích dẫn bên trên.
Trong HTVVN, mặc dù không có giữ một chức vụ gì trong Ban Chấp Hành cả, ông Anh đã có rất nhiều đóng góp chuyên môn rất quan trọng cho ngành. Ông tình nguyện đứng ra lo điều hành cơ quan ngôn luận chính thức của Hội là Thư Viện Tập San. Ông đã viết khá nhiều bài vở cho tập san, và cũng chính ông đã chịu khó bỏ thì giờ làm Bảng Mục Lục Phân Tích cho tất cả các số báo đã xuất bản của tập san, đã đăng trong Thư Viện Tập San, số 23, Đệ 4 TCN (1974), tr. 67-81:. [3]
Phần Mục Lục Tác Giả này đã liệt kê các bài viết sau đây đã đăng trong Thư Viện Tập San của Ông Anh như sau:
Cố Vấn Hội Thư Viện Việt Nam
Đầu năm 1974, khi tôi đắc cử chức vụ Chủ Tịch HTVVN nhiệm kỳ 1974, tôi đã chính thức mời Ông Anh tham gia vào Cố Vấn Đoàn của Hội:[3]
Chủ tịch: Ông Lâm Vĩnh-Thế
Phó Chủ Tịch: Ông Trần Anh Liễn
Tổng Thư Ký: Ông Nguyễn Văn Hường
Chánh Thủ Quỹ: Cô Phạm Thị Lệ-Hương
Phụ Tá Chánh Thủ Quỹ: Bà Nguyễn Thị Khuê-Giung
Ủy Viên Kế Hoạch: Ông Nguyễn Ngọc Hoàng
Ủy Viên Tài Chánh: Ông Nguyễn Văn Vinh
Ủy Viên Thư Viện Học Ðường: Ông Lê Ngọc Oánh
Ủy Viên Thư Viện Ðại Học và Chuyên Môn: Cô Nguyễn Thị Nga
Ủy Viên Thông Tin Liên Lạc: Ông Ðoàn Huy Oánh
Ủy Viên Xã Hội: Cô Ðặng Thị Thảo
Ủy Viên Tổ Chức: Cô Phạm Thị Chính
Cố Vấn Ðoàn gồm: Bà Nguyễn Thị Cút, Ông Nguyễn Hùng Cường, Ông Ðỗ Văn Anh, và Ông Nguyễn Văn Thu
Khi HTVVN tổ chức 2 khóa huấn luyện cho Hội viên, tôi đều mời Ông Anh tham gia vào Ban Giảng Huấn, và trong các Lễ Bế Giảng, tôi đều có mời Ông Anh lên trao Chứng Chỉ Tốt Nghiệp cho các Học viên, như trong bức ảnh dưới đây:
Ông Cố Vấn Đỗ Văn Anh trao Chứng Chỉ Tốt Nghiệp tại Lễ Bế Gảng Khóa Huấn Luyện
Thư Viện Viện Khoa Học Xã Hội
Sau ngày 30-4-1975, Chính quyền Cộng sản tiếp thu Viện Khảo Cổ và đổi tên gọi là Viện Khoa Học Xã Hội. Cũng như bao nhiêu công chức của Chính phủ VNCH bị kẹt lại trong nước, Ông Anh vẫn phải tiếp tục làm việc, bây giờ gọi là Thư Viện của Viện Khoa Hoc Xã Hội. Các vị giáo sư cũng như các nhà nghiên cứu từ Miền Bắc vào đều rất kính nể Ông Anh về khả năng nghiệp vụ của Ông. Năm 1997, khi kỷ niệm 300 năm lịch sử của Sài Gòn, Nhà Xuất Bản Thành Phố Hồ Chí Minh đã cho ấn hành cuốn sách Sài Gòn Gia Định Xưa, và Ông Đỗ Văn Anh đã được mời tham gia vào Ban Biên Tập của cuốn sách này:
Bia trước sách Sài Gòn – Gia Định Xưa
Bài viết của Ông Đỗ Văn Anh có tựa đề là Tên đường Thành Phố Hồ Chí Minh xưa và nay, từ trang 120 đến trang 154:
Bai viết của Ông Đỗ Văn Anh trong sách Sài Gòn – Gia Định Xưa
Năm 1998, tôi được Trường Đại Học Saskatchewan cử đi thuyết trình tại một hội nghị quốc tế có tên là NIT ’98: 10th International Conference on New Information Technology trong các ngày 24-26 Tháng 3 năm 1998 tại Hà Nội. Bài thuyết trình của tôi tai Hội nghị có tựa đề là: Library Development in Vietnam: Urgent needs for Standardization, đăng trong Kỷ Yếu của Hội Nghị ở các trang 141-148:
Bài thuyết trình của tác giả tại Hội Nghị NIT’98
Sau khi xong Hội Nghi, tôi đã vào Sài Gòn để thăm viếng bà con và bạn bè, và tôi đã đến thăm Ông Đỗ Văn Anh tại nhà ông:
Hình chụp Ông Đỗ Văn Anh và tác giả tại nhà Ông Anh ở Sài Gòn – Tháng 3-1998
Trong lần gặp gỡ này, Ông Anh đã ký tặng tôi một bản của cuốn sách Sài Gòn – Gia Định xưa đó:
Đó là lần cuối cùng tôi được gặp và trò chuyện với Ông Anh. Lúc đó Ông Anh đã yếu nhiều rồi và một hay hai năm sau thì Ông qua đời.
Thay Lời Kết:
Ông Đỗ Văn Anh, một QTTV kỳ cựu và nhiều kinh nghiệm của VNCH, Hội Viên và Cố Vấn của HTVVN, rất xứng đáng được tất cả các đồng nghiệp thương yêu và kính trọng vì khả năng nghiệp vụ cũng như đức khiêm tốn của ông, và nhứt là những đóng góp chuyên môn rất quan trọng và không mệt mỏi của ông trong suốt gần nửa thế kỷ phục vụ trong nghề của ông.
GHI CHÚ:
- Lâm Vĩnh-Thế. Một ngã rẻ bất ngờ và may mắn, tài liệu trực tuyến, có thể đọc toàn văn trong Trang Web Tuyển tập Vĩnh Nhơn Lâm Vĩnh Thế tai địa chỉ Internet sau đây: Tuyển tập Vĩnh Nhơn Lâm Vĩnh Thế: Một Ngã Rẽ Bất Ngờ và May Mắn (tuyen-tap-vinh-nhon-lam-vinh-the.blogspot.com)
- Đỗ Văn Anh, “Thư-viện Viện Khảo Cổ,” đăng trong tạp chí Thư Viện Tập San, số 10, Đệ 4 TCN (1970), tr. 19-24.
- Lâm Vĩnh-Thế, “Phát triển thư viện tại Việt Nam Cộng Hòa trước ngày 30-4-1975,” tài liệu trực tuyến, có thể đọc toàn văn trong Trang Web Tuyển tập Vĩnh Nhơn Lâm Vĩnh Thế tại địa chỉ Internet sau đây: Tuyển tập Vĩnh Nhơn Lâm Vĩnh Thế: Phát Triển Thư Viện Tại Việt Nam Cộng Hòa Trước Ngày 30-4-1975 (tuyen-tap-vinh-nhon-lam-vinh-the.blogspot.com)
Hội Ái Hữu Petrus Trương Vĩnh Ký Úc Châu 