Lan man về thuyền

THUYỀN là tiểu thuyết của tác giả Nguyễn Đức Tùng nói về vượt biên, câu chuyện của Việt Nam hơn bốn mươi lăm năm trước làm rúng động thế giới.

THUYỀN đáp ứng các yêu cầu của một tiểu thuyết. THUYỀN là câu chuyện của một người vượt biên bằng thuyền, được kể bằng văn xuôi, với những yếu tố của chủ nghĩa hiện thực. Các câu chuyện trong THUYỀN phức tạp, được kể trong mối liền lạc gắn kết nhau.

THUYỀN có chủ đề táo bạo, ít nhất là táo bạo trong môi trường văn hóa – chính trị Việt Nam, có tính phi cấu trúc, phi tuyến tính, chen vào dòng sự kiện là nhiều suy nghĩ, nhận thức của tác giả được trình bày theo nhiều cách. Mạch viết ấy, nếu để giải trí thì là cuộc giải trí mệt nhọc, không chỉ vì hình thức mà chủ yếu vì nội dung khêu gợi nhiều tầng lớp liên tưởng, nghĩ suy…

THUYỀN có năm mươi lăm phần có thể gọi là chương nếu ta nhìn vào hình thức. Ông Phạm Xuân Hùng gọi năm mươi lăm chương đó là năm mươi lăm Khúc (1). Chữ Khúc gợi trong lòng người tiếng ca hay tiếng ngâm bài thơ song thất lục bát cất lên diễn tả nỗi buồn. Cung Oán Ngâm Khúc, khúc Ai Tư Vãn. Chữ Khúc cũng ngầm mang ý văn phong THUYỀN mang nhiều chất thơ. Tôi đồng ý và xin mượn cách dùng chữ Khúc của ông. Quả thực, năm mươi lăm khúc ấy tạo nên một dòng chảy ký ức mang nhiều nỗi niềm trong THUYỀN.

Dòng sông ký ức ấy có thể chia thành những đoạn chảy khác nhau, a) đoạn dành cho sự chuẩn bị chuyến đi từ lãnh thổ Việt nam; b) đoạn cho sóng gió thuyền nhân với hải tặc, giết người, hãm hiếp; b) đoạn cho khoảng đời trên đất Thái Lan; c) đoạn cho quảng đời ở Canada, và d) đoạn dành cho những bước chân trở về…

Đoạn thứ hai dành cho sóng gió thuyền nhân gồm nhiều khúc nhất, bắt đầu từ khúc thứ 6, Vòng Cẩm Thạch, tới khúc thứ 28, Chiếc Dép, chiếm 38.3% số chữ. Cũng hợp lý, tựa của tiểu thuyết là THUYỀN nên phần dành cho biển phải nhiều hơn phần dành cho đất liền!

Năm mươi lăm khúc ấy được bắt đầu bằng khúc Thầy Bói và kết thúc bằng khúc Gọi Hồn. Tác giả có dụng ý gì không khi bắt đầu và kết thúc bằng hai khúc nhuốm đầy sương khói tâm linh?

Lê Học Lãnh Vân, 250620

====================

(1): Những lát cắt từ chuỗi xoắn kép, Phạm Xuân Hùng, https://vanviet.info/nghien-cuu-phe-binh, ngày 20/6/2025